Öksürüğün Belirtileri ve Tedavisi Nedir?

Öksürüğün Belirtileri ve Tedavisi Nedir? 

Öksürük solunum yolu – akciğerdeki dallanmayla  sekresyon ve yabancı maddelerden temizlemek için normal ve koruyucu bir mekanizma olarak gelişen patlayıcı bir dışa atım olayıdır. Aşırı yada rahatsız edici olduğu za­man tıbbi dikkatin gerektiği en önemli hastalıktır. Rahatsız edici bu durum ya öksürüğün kendisinden kaynaklanan bir rahatsızlıktır ya da öksürüğün normal yaşam tarzım etkilemesinden meydana ge­lir ve genellikle bu durum bazen kanser ya da AİDS şüphesini akla getirir.

Öksürüğün Mekanizması 

Öksürük istemli ya da refleks olabilir. Getirici ve götürücü yolların koruyucu bir refleksidir. Afferent ve efferent (getirici ve götürücü) yollarda çeşitli reseptörler vardır. Öksürüğün başlaması derin bir inspirasyon (nefes alma) ve bunu takiben ses tellerindeki kapanma, diafragmanın gevşemesi ve kapa­lı ses tellerine karşı kas kasılması şeklinde oluşur. Oluşan pozitif bir göğüs içi basınç trakea (soluk borusun) da darlığa neden olur. Glottis (ses telleri ve aralarındaki boşluk) açılın­ca hava yolları ile atmosfer arasındaki basınç farkı trakeal daralma ile birleserek trakea (soluk borusu) boyunca hızlı bir hava akımı oluşturur. Bu sür­tünme kuvvetlerinin gelişmesi mukus ve yabancı maddelerin elimi­ne edilmesine yardım eder.

 Öksürüğün Nedeni

Öksürük çeşitli hava yolları bulaşıcıları ile başlatı­labilir. Bunlar trakea bronşial  (solunum yolu) sisteme ya hava yolu ile girer­ler (sigara dumanı, toz, buhar gibi) ya da aspirasyon yolu ile girer­ler (üst hava yolları sekresyonları). Öksürük üst solunum yolları sekresyonları rahatsızlıkları ile (üst burun akıntısı gibi) yada gastrik muhtevanın rahatsızlıkları ile oluş­tuğu zaman hem tanınmayabilir hem de dirençli olabilir. İlave ola­rak bu şekilde uzun süre bulaşıcı maddelere maruz kalma hava yo­lunda inflamasyonu başlatabilir ve buda hava yollarını diğer bulaşıcılara karşı duyarlı hale getirerek öksürüğü tetikleyebilir. Gastro-özefagial refleksle bağlantılı olan öksürük sadece gastrik muhteva­nın aspire edilmesi ile oluşur. Fakat bir çok hastada vagal refleks mekanizmasının bir cevabı olarak da görülebilir.

Hava yollarındaki bası, inflitrasyon ya da inflamasyon sonucu oluşan her hangi bir bozukluk öksürükle ilişkili olabilir. İnflamasyon sıklıkla viral ya da bakteriyel bronşit ya da bronşektaziden kay­naklanan hava yolu infeksiyonunun bir sonucudur. Viral bronşitte akut semptomların geçmesinden sonra akciğerde dirençli hava yol­ları infeksiyonianna bağlı, haftalar süren uzamış öksürük nöbetleri olabilir.

Boğmaca infeksiyonu yetişkinlerde dirençli öksürüğün bir nedeni olabilir, mamafih teşhisi genellikle klinik gelişmesine göre konulmaktadır. Astım öksürüğün genel bir nedenidir. Gerçi klinik ortamda sıklıkla ileri sürülen öksürüğün astıma sekonder olduğudur, fakat bazı hastalarda dispne ve weezing olmaksızın da öksürük olduğu bilinir. Endobranşial tüberkülozda görüldüğü gibi hava yolunun bulaşıcılarla temas içinde olması öksürüğü tetikleyebilir. Mediastinal tümör, aortik anevrizma gibi akciğer dı­şı kitleler hava yollarında basıya neden olurlar.

 

Akciğer apsesi, pnömoni, interstisyel akciğer hastalığı, güçlü öksürük oluşturan, parankimal akciğer hastalıklarına birer örnektir.

Öksürüğe en sık neden olan durumlar, öksürüğün süresine gö­re sınıflandırılabilirler. Akut öksürük (3 haftanın altındaki) sıklıkla üst solunum yolları infeksiyonundan dolayı gelişir, (özellikle boğ­maca ve akut bakteriyel sinüzit gibi) fakat pnömoni, pulmoner ödem, konjestif kalp yetmezliği gibi ciddi bozukluklarda da görü­lebilir. Sigara içen bir kişi de 3 haftayı geçen öksürük kronik obstrüktif akciğer hastalığım ya da bronkojenik karsinomun mevcudi­yetine işaret edebilir.

Öksürükte Hastaya Yaklaşım

Öksürüğün etyolojisinde (ortaya çıkma nedeni) ayrıntılı bir anamnez ile sıklıkla, oldukça çeşitli ipuçları elde edilebilir. Bazı önemli ve kapsamlı sorular sorulmalıdır.

Göğüs radyografisi öksürüğün ne­denlerinin anlaşılmasında ve sınıflandı­rılmasında oldukça faydalıdır.

Genel fizik muayene ile AİDS, akciğer dışı primer neoplazma yada kalp yet­mezliği gibi öksürüğün nonpulmoner ne­denleri gösterilebilir. Boğaz içi muayene ile post nazal akıntı bulguları gö­rülebilir, boğaz içi mukus varlığı ya da mukozadaki kaldırım taşı görünümü j tespit edilebilir. Göğüs oskültasyonu ile üst solunum yolları hastalıkları, alt solunum yolları hastalıkları ,akciğer hastalıkları ve pulmoner ödem gibi (hırıltılı nefes alış) hastalıkları tanınabilir.

Pulmoner fonksiyon testleri fonksiyonel anormallikleri belirle­mede faydalıdır, bu anormallikler öksürük oluşturan bazı bozuk­luklarla birliktedir.

Öksürüğün Komplikasyonlar

Öksürüğün genel komplikasyonları arasında göğüs ve karın bölgesindeki duvar yanması (ağrısı), ürinerin kontinans ve yorulma mevcuttur. Bazen öksürük nöbetle­ri bayılmaya neden olabilir (öksürük senkopu), alveollar basınç ve belirgin intratorasik basınç artışı sonucu, venöz geri dö­nüşün azalması ve kardiak autputun düşmesi ile oluşur. Ayrıca osteoporoz, osteolitik metastazlar ve patolojik kırıklar oluşması sebebi ile öksürük kostalarda kırıklar meydana getirebilir.

Öksürüğün Tedavisi

Öksürüğün kesin tedavisi; olayın altında yatan sebeplerin tesbitinde ve ardından özel tedavinin başlamasına bağlıdır. Dışarıdan kullanılan ajanların (sigara içimi) ve endojen  tetikleyiciler  (burun akıntı) tanımlanmalı ve elimine edilmelidir. Şayet uygulanabilir ve mevcut iseler, diğer önemli ve düşünülecek tedavi yöntemleri şunlardır; solunum yollarının belirli infeksiyonlarının tedavisi, güçlü ve dönüşümlü olmayan hava yolu öbstrüksiyonunda bronkodilatörlerle tedavisi mümkündür.

Değişik mekanizmalarla çalışan ajanlar öksürüğün kont­rolü için kullanılır, fakat bunların  faydasını açıklayan fazla bilgiler yoktur. İnhale antikolinerjik ajan olan ilaçları öksürük refleksini limbik sistemini makul şe­kilde inhibe etmesi sebebi ile kullanılmıştır. İnhale glucocorticoidler ise partiküler ajana göre ayarlanarak belirli doz ve aralıklarda ideal olarak kullanılarak, hava yolu  inflamasyonu olan hastalarda, öksürükte önemli bir rolü ve ana olduğu düşünülerek kullanıl­mıştır.

Buhar ban­yoları, sıcak içecekler, solunum yollarını rahatlatıcı ve gevşetici etki gösterirler. Eğer öksürüğün nedeni belli bir maddeye karşı alerji ise, kışı, o maddenin bulundu­ğu ortamdan uzaklaştırılmalı ve antihistaminik Dıfenhidramın, Brıstamın grubu ilaçlar verilmelidir Astımlıların öksürükle­rinde bronş açıcı ve antihistaminik (alerjiye karşı) denen ilaçlar faydalıdır.

Etiketler

Yorum Yok