MİDE BULANTISI VE KUSMA
Mide bulantısı, kusmaya yönelik sübjektif duygudur. Kusma, üst gastrointestinal içeriğin, bağırsak ve karın duvar kasları kasılmaları
sonucu, ağızdan dışarı çıkmasıdır. Kusma, bir çok rahatsızlıktan farklı olarak mide içeriğin ağza kolayca geçiş yapmasıdır. Ruminasyon mide içeriğinin tekrarlanan döngüsüdür, genelde tekrar çiğnenir ve tekrar yutulur. Kusmadan farklı olarak, bu fenomenler irade dahilindedir. Hazımsızlık, bulantı, kusma, kalp yanması ve üst abdominal rahatsızlık ya da acı gibi birçok üst karın bölgesini şikayeti kapsayan belirsiz bir terimdir. Ülser benzeri rahatsızlığı olan bireylerin mide de yanma veya iç kemirmesi gibi rahatsızlıkları olur. Kusmada belirgin karakteristik özellikler; mide de doluluk, şişkinlik, geğirme, iştah kaybı ve erken doymadır(yemeği bitiremeden doygunluk hissine kapılma).
MEKANİZMALARI
Kusma beyin tarafında koordine edilir ve bağırsak, yutak ve karın duvarındaki tepkilerden etkilenir. Mide bulantısının altında yatan mekanizma çok az anlaşılmıştır. Mide bulantısı bilinçli algı gerektirdiği için, hissiyatın serebral korteks tarafından iletiliyor olması mümkündür. Bazı çalışmalar, alın bölgesindeki mekanizmaların bulantıyı tetiklemesi ile başlayan aktivasyonlar göstermiştir.
Kusmanın Koordinasyonu
Kobay çalışmaları, kusmanın beyindeki bir merkez tarafından koordine edildiğini açıklamıştır. Ancak, daha sonraki çalışmalar göstermiştir ki, tek bir kusma merkezi bulunmamaktadır ve beynin birkaç merkezi kusmayı başlatmaktadır. Kusmayı koordine etmeye katılan etkili hormon kesin olmasa da nörokinin , serotonin ve vazopresin yolları olduğu tahmin edilmektedir.
Somatik ve visseral kaslar kusma esnasında bazı tepkiler sergilerler. Solunum yolu ve karın duvar kasları kasılır ve mide içeriğinin kolayca çıkarılmasını sağlayan yüksek boğaz içi ve karın içi basınçlar yaratırlar. Mide diyaframın üzerinden şişer. Ve solunum yolu kusmuğun ağız içinde hareketini kolaylaştırmak için hareket eder.
Kusma durumunda yavaş dalgalar yerini oral üreyen sivri aktiviteye bırakır. Bu aktivite ufak içeriklerin ağızdan boşalmasını destekleyen kasılımları başlatır.
Mide bulantısı ve kusmaya bağırsağın içindeki ve dışındaki durumlar kadar, ilaçlar ve dolaşımdaki toksinler de etki eder.
Gastrointestinal motor fonksiyonlarındaki rahatsızlıklar genellikle mide bulantısı ve kusmaya da neden olurlar. Peptik ülser, sistematik hastalıklar sırasında oluşan gastroparezi, yemeğin mideden boşaltılmasının gecikmesi olarak tanımlanır.
İlaçlar ve Metabolik Hastalıklar
İlaçlar sıklıkla kusma nedenidir ve mide üzerinde (analjezikler ve eritromyein) veya diğer mekanizmalarda (digoksin, opiatlar, antiparkinson ilaçlar) üzerinde etkindirler. Tedavide kullanılan bu ilaçlar antibiyotikleri, antiaritmikleri (kalp atım rahatsızlığı giderici), antihipertansifleri (yüksek tansiyon giderici) ilaçlar kapsar. Kanser kemoterapisi kusma nedenidir, akut (uygulamanın ilk saatleri içinde), gecikmiş (1 veya daha fazla gün sonra veya olacağından endişe edilen) şekildedir
Metabolik hastalıklar belirtili durumlarda ayırıcı tanıdadır. Gebelikte mide bulantısı kadınların %70’inde görülür.
Öykü ve Fizik Muayene
Öykü açıklanmamış mide bulantısı ve kusmanın etyolojisi tanımlamaya yardım eder. İlaçlar ve toksinler sıklıkla akut semptomlara neden olurken kurulmuş hastalık kronik yakınmalarını yaratır. Yemenin birinci saatinde oluşan kusma düşündürücüdür. Bazı parazitler yiyecek aliımının ilk dakikaları içinde mide bulantısı oluşturur fakat, şiddetli olgularda önceki saatlerde ve günlerde sindirilmiş gıdaların kusulmasıyla sonuçlanır. Kusmukta kan olması ülser şüphesi yaratır..
Fizik muayene öyküyü tanımlar. Karın muayenesi bağırsak seslerinin yokluğunu açığa vurabilir. . Hassasiyet ve istemsiz koruma inflamasyondan şüphe yaratırken, fekal kan ülser, iskemi veya tümörden mukozal zedelenmeyi düşündürür.
Mide Bulantısında Tedavi
Genel Prensipler Kusmanın tedavisi altta yatan hastalığın tedavisi ile olur, eğer mümkünse medikal veya cerrahi olarak anomalilere müdahale edilir. Şiddetli su kaybı varsa özellikle eğer oral sıvı alımı sürdürülemiyorsa kişiyi hastaneye yatırmak düşünülür. Önce oral alıma dikkat edilmelidir, besinler düşük yağ içeren likitler şekline dönüştürülmelidir, çünkü yağlar mide boşalmasını geciktirirler. Sindirilmemiş artıkları içeren besinlerden kaçınmalıdır çünkü bunlar ayrıca mide boşalmasını uzatırlar.
Antiemetik İlaçlar
Antiemetik (kusma önleyici) ajanlar santral sinir sisteminde rol oynayanlar ilaçlardır. Antihistaminikler (alerji önleyici) örneğin meclizine ve dimenhydrinate ile antikolinerjik ilaçlar örneğin scopolamin, labirintin aktive olmuş yollara rol oynar ve erken teşhiste ve ya hastalığın devamlı tedavisinde yararlıdır.
Doktor, gebelikte bulantılı hastayı yönetimde dikkatli çalışmalıdır. Yararlanılan antiemetik ajanların teratojenik etkileri konusundaki çalışmalar çelişkili sonuçlar verir. Gebelik bulantılarında birkaç kontrollü çalışma hazırlanmıştır, böylece antihistaminiklerin örneğin meclizine ve anti dopaminerjiklerin örneğin prochlorperazinin plasebolardan daha etkin olduğu gösterilmiştir. Sonuçta alternatif tedaviler örneğin pyridoxine veya ginger önerilmiştir.
Bulantı ve kusması çok olan acil şekilde hastaneye kaldırılmalıdır. Böyle kişilere yemek yedirilmesi ve ya sıvı gıdalar içirilmesi hastayı daha kötü yapacaktır. En iyi tedavi genellikle hastane ortamında verilmektedir. Bu hastalarda en kötü olay kişinin kusmuğunun akciğere kaçmasıdır. Eğer kişi bilinci yerinde olmazsa olmazsa o zaman bayağı problem yaratmaktadır.
Yorum Yok