Kuduz Hastalığı Nedir?
Kuduz hastalığı Rhabdovridae Ailesinden Lyssra virüs cinsine ait, sıcak kanlı hayvanlarda görülebilen ve genellikle hayvan ısırmasıyla bulaşan bir virüstür. Kuduz virüsü hayvanlardan insanlara yayılan ve dünyada yaygın olarak görülen bir virüstür.
Kuduz’da Etken Sadece Köpekler midir ?
Hayır, kuduz sadece köpekler yoluyla insanları infekte etmez. Kuduz aynı zamanda kedi,köpek, çakal, kurt, yarasa ve farelerden geçebilir. Kuduz hastalığı olan yarasaların bulunduğu mağaralardan ve laboratuvar ortamından “Soluma” yoluyla insanlara bulaşabilmektedir. İnhalasyon ( Soluma ) yoluyla bulaşım nadir görülmektedir. Kuduz hayvanlara göre bulaştırma sıklığı 1987 ( DSÖ ) verilerine göre :
%91 Köpekler
%2 Kediler
%3’ü diğer evcil hayvanladır.
Gelişmiş toplumlarda aşılama çalışmalarının düzenli yürütülmesi nedeniyle Köpeklerden bulaşan Kuduz Hastalığı ancak %5’dir. Gelişmemiş ülkelerde ise tablodan görüldüğü üzere kuduz hastalığı köpekler aracılığı ile geçer.
Kuduz Virüsü Ne kadar Canlı Kalabilir ?
Kuduz Hastalığının etkeni olan kuduz virüsü oda sıcaklığında 1-1.5 Ay , 37 Derecede 3-4 gün, 4 Derecede ise çok uzun süreler canlı kalabilir. Virüs kurutma, güneş ışığı, eter ve deterjanlarla etkisiz hale getirilebilir.
Kuduz Hastalığından Dünya’da kaç kişi ölüyor ?
Tüm Dünya’da yaklaşık 4 milyon kişinin temas sonrası profilaksi ( koruma ) tedavisi uygulandığı biliniyor. Ancak maalesef kuduz hastalığı yılda 100.000 Can alıyor.
Kuduz Hastalığından Türkiye’de kaç kişi ölüyor?
2000 Sağlık Bakanlığı verilerine göre yaklaşık 89 Bin kişiye profilaksi ( korma ) tedavisi yapılırken rastlana gerçek kuduzlu olgu sayısı 3 kişidir.
Kuduz Hastalığı Bulaşıcı mıdır ?
Kuduz hastalığı sadece ısırma yoluyla bulaşmaz, insandan insana kuduz hastalığı hastanın salgısından, idrarından ve bos sıvısından ( omurilik sıvısı) bulaşabilir. Hastanın kanı ve dışkısı bulaştırıcı değildir. Kuduz ısırma yoluyla %5-80 bulaşırken, tırmalama ve sıyrık hikayesi ile ancak %0.1-1 bulaşıcıdır.
Kuduz Hastalığı Nasıl Öldürür?
Kuduz hastalığı, kuduz virüsü beyin ve omuriliğe ulaştığında solunum kaslarına etki eder. Hasta solunumun durması sonucu hayatını kaybeder. Kuduz hastası mutlaka acil yoğun bakım ünitelerinde gözlem altında tutulmalıdır. Hastalığın başlangıç semptomları iştahsızlık, huzursuzluk, isteksizlik, bulantı, kusma, boğaz ağrısı ve balgamsız öksürüktür. Kuduz olma olasılığını düşündüren en kuvvetli özellik ısırılma öyküsü ve yara etrafında gelişen hissizlik ve kasılmalardır.
Hastalık daha sonra solunum kaslarını tutar ve hastada hıçkırık, solunum kaslarında güçsüzlük, ışığa ve sese duyarlılık gelişir. Hasta en son apne ( soluk alamaz ) ve ölür.
Kuduz Hastalığının Tedavisi Varmıdır ?
Maalesef ki kuduz hastalığının tedavisi sadece gelişen semptomları engellemeye yöneliktir. Mortalitesi yüksektir. Hastalığı engellemek için kullanılan interferon, ribavirin, vidarabin tedavileri sonuçsuz kalmıştır. Hasta solunum apnesi riskine bağlı olarak mutlaka yoğun bakım koşulları olan bir hastane de izlenmelidir. Hastalık başladıktan sonra etkin tedavisi olmadığı için hastalığa karşı koruma ve profilaksi tedavisi yapılır.
Profilaksi Tedavisi Kimlere Uygulanır ? Kuduz da profilaksi tedavisi nedir ?
Profilaksi tedavisi kuduzlu hayvan tarafından ısırılan ya da kuduz şüphesi bulunan insanlara temasın ardından yapılan koruma tedavisidir. Hastalık semptomları başladıktan sonra yapılan koruma tedavisinin hastalığın gidişatında herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Temasın ardından hastalık şüphesi varsa mutlaka profilaksi yapılmalıdır.
Kuduz Profilaksisi iki yolla yapılır:
1-) Pasif immunizasyon ( Pasif Bağışıklı ):
Burda iki tip immunoglobilin denen antikorlarla aşının etkileri ortaya çıkana kadar vucüdun virüse karşı koyması amaçlanır. Bu immunoglobiler Rabies immunoglobilin ve Antirabies Serumdur.
Rabies İmmunoglobilin ( RIG ): 20 IU/kg olarak doz hesaplanır, yara çevresine ve dudaklarına bu doz uygulanır. Artan doz intramuskuler ( kas içi ) olarak uygulanır. Rabies immunoglobilin de reaksiyon ve yanetkiler daha azdır, kuduza karşı en çok kullanılan immunoglobilindir.
Anti Rabies Serum ( ARS ) : Tekdoz halinde 40 IU/ kg olarak doz hesaplanır. Atlardan elde edilen at serumu ise 0.5Ml/kg dozu hesaplanarak kullanılır. Ancak reaksiyon çıkma olasılığının yüksekliği ve yan etkileri dolayısıyla RIG ‘ın bulunduğu yerde ARS kullanılmaz. Ülkemiz de ikiside bulunmaktadır.
2-) Aktif immunizasyon ( Aktif Aşılama ) :
Günümüzde en çok kullanılan kuduz aşısı Human Diploid Cell Rabies Vaccine ( HDCV ) ‘dir. Uygulama yeri yetişkinlerde kolun üst kısmı olan deltoid kastır. Çocuklarda uyluk dış yüzüne uygulanır. 1 ML’lik dozlar halinde 0,3,7,14 ve 28. günler uygulanır. Gebelerde de güvenle kullanılabilir.
Yüksek risk bulunan yerler de insanlara bu aşılar mutlaka yapılmalıdır. Eğer aşılı bir bireyi kuduz bir hayvan ısırırsa immunoglobilin uygulanmaz sadece 0 ve 3. günler aşılar tekrarlanır.
Sevgili Halkımız. Bu yazıda size kuduz hastalığı ve kuduz nedir bunun hakkında bilgi vermeye çalıştık. Unutulmamalıdır ki KUDUZ HASTALIĞI ÖLÜMCÜL bir hastalıktır. Kuduz hastalığı hafife alınacak bir hastalık kesinlikle değildir. Bu yüzden eğer riskli bir bölgeye seyahat edecekseniz yada kırsal bir yaşam sürdürüyorsanız ( köy, kasaba, açık araziler, dağlık araziler ) mutlaka aşınızı yaptırınız. Eğer böyle bir durumdan şüpheleniyor ve bilinmeyen bir hayvan tarafından hayvanı uyarmadan ısırıldıysanız, mutlaka en yakın sağlık ocağına giderek profilaksinizi ve aşınızı yaptırınız. Unutmayınız ki Kuduz % 30-70 ‘ oranında ÖLÜMCÜL bir hastalıktır. Aklınıza kuduzla ilgili takılanları çekinmeden sorabilirsiniz vaktimiz olduğunca yanıtlamaya çalışacağım.
Mutlu ve Sağlıklı Günler Dileğiyle.
Stj. Dr. Ahmet Bahadır UÇAR
Tibbiyardim.com editörü
Merhaba . Kuduz Anti serumun eger hasta virusu tasimiyorsa zarari varmidir ?
Doktor bey bogaz iltihabi kedi tirmalamasindan sonra kuduz hastaliginin belirtisi olarak gorulurmu
Kuduz hastalığında değil Kedi Tırmığı hastalığında lenf nodlarında inflamasyon yani lenf bezlerinde şişkinlik görülebilir. Kuduzda tablo daha farklıdır. İki hastalık aynı anda da görülebilir ancak çok nadirdir.
Hocam arabayla giderken arabamın camına yarasa çarptı yarasa ölmedi ama camda leke bıraktı.camdaki lekeyi yakıt istasyonunda elle dokunmadan önce köpük sıkıp sonra tazyikli suyla yıkadım.herhangi bir virüs tehlikesine maruz kalma riski var mı? Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.
Çok zor Mustafa Bey, eğer açıkta yaranız yoksa Kuduz olmama ihtimaliniz %99.99999 ‘dur. Yani kuduz olma riskiniz çok çok düşük.