İlaçların Yan Etkileri
İlaçların faydalı etkileri ve yan etkileri kaçınılmaz riski ile birliktedir. Bu istenmeyen tesirlerden doğan morbidite ve mortalite sıklıkla 
teşhis ile ilgili problemlere yol açar. Çünkü vücudun her sistemi ve organı olaya iştirak edebildiği için, çoğunlukla hastalığın altta yatan nedenleri ile karışabilmektedir. İlaçlarla ilgili araştırma ve geliştirme çabalarındaki büyük ilerlemeler sayesinde, ilaçların belirlenmiş zararlarının yayınlanması ile nispeten teminat altına alınmıştır. Yeni çıkan ilaçlar, satışa sunulmadan ve düzenli kullanıma girmeden önce tedavi amacıyla ancak birkaç hastada test edilmektedir. Klinik faz araştırmalarında da nispeten küçük bir grup hastada ve bu hastaların da seçilmiş olmalarından dolayı ilacın ender görülen yan etkileri ilaç satışa sunulmadan önce saptanamayabilir. Böylece hekimlerin yeni ilaçları reçete ederken dikkatli olmaları ve ilaçların önceden belirlenmiş yan tesirlerinin ortaya çıkmasına karşı uyanık olmaları gerekir.
Reçete edilebilen ilaçların, bitkisel preperatların ve tezgah üstü ilaçların sayısının fazla olması ve çeşitliliği bütün bu ilaçların hekim tarafından bilinmesi ve hastaya reçete edilmesini imkansızlaştırır. Böylece, bu durum birçok tezgah üstü ilacın halk tarafından bilinçsizce kullanımı ve kullanılması sınırlı ilaçların hekimler tarafından yapılan akılcı olmayan reçetelemeyi anlaşılır kılmaktadır.
Hekimlerin çoğu pratikte en fazla 50 kadar ilacı kullanmaktadırlar. Hastaların çoğu da bu kadar çok tezgah üstü ilaçtan yalnızca sınırlı sayıda ilaç kullanmaktadır. Ancak birçok hasta birden fazla doktora başvuru onlardan reçete alır ve 30 günlük bir sürede hastaların çoğu dokuz ya da daha farklı kimyasal ajan içeren üç farklı tezgah üstü ürünlerden fazlasını kullanmaktadır.
Hastaların % 25 – % 50’ si kendilerine reçete edilmiş ilaçları kullanırken yanlışlıklar yapmaktalar ve ilaç yan tesirlerini bu yanlışlıklar ortaya çıkarabilmektedir. Belki de çok ilaç tüketen oldukları için, yaşlı hastalar bu tür yanlışlıklar yapma olasılığı en büyük gruptur.
Her ilaç standart tedaviye veya tavsiye edilen göre kullanıldığında bile istenmeyen sonuçlar oluşabilir. İlaç doğru bir şekilde kullanılmadığında etkisi azabilir ve yan tesirlerinin ortaya çıkma olasılığı da artar. Aynı zamanda, çok sayıda ilacın bir arada verilmesi istenmeyen ilaç etkileşimler ile sonuçlanabilir. Hastanede bir hastaya verilen bitin ilaçların hekimin kontrolü altında olması, genel olarak tedaviye uyumunu güvence altına almaktadır.
Gelişmiş ilaç dağıtım ve uygulama sistemlerinin bu problemi azaltmasına rağmen, yine de yanlış ilacın veya dozun verilmesi ya da ilacın başka hastaya verilmesi gibi hatalar ortaya çıkabilir. Öte yandan
Etiyoloji
İlaçların yan etki reaksiyonlarının çoğu önlenebilir. Uygun sistem analizi kullanılarak yapılan son zamanlardaki çalışmalar, bir ilacın yan etki reaksiyonu ile ilişkili bir sistem yetmezliği, hastalara reçete edilen ilaçlarla ilgili olarak bilgilendirme yetersizliğinden kaynaklandığı ileri sürülmektedir.
Yaşlılarda İlaçların Yan Tesirleri
Bir grup yaşlılar, diğer diğer kişilerden daha çok hastalığa sahiptir ve daha fazla sayıda ilaç almaktadır. Bundan dolayı yaşlı hastalarda ilaç yan tesirlerinin sık görülmesi beklenmeyen bir durum sayılmamalıdır. Benzer hastalıklara sahip bir genç kişiye göre ilaç yan etkileri gelişe olasılığı yaşlı bir kişide daha fazladır. Yaşlıların ilaçlara karşı gençlerden daha duyarlı olduğuna yaygın bir şekilde inanılmasına rağmen, bu durum tüm ilaçlar için geçerli değildir.
Yaşlı bir hastaya ilaç reçete edilirken, ilaç itrahının hepatik ve renal mekanizmalarını zayıflatma olasılığı hesaba katılmalıdır. Yaşlıda ilaç yan tesirleri sinsi olabilir ve tüm popülasonlarda olduğu gibi, hekim bir hastanın belirtilerinin ve semptomlarının ilaçla tedavisinin yan etkisini yansıtma olasılığına karşı uyanık olmalıdır.
Tibbiyardim.com yazarı
Şahin Gül
Yorum Yok