ASTIM (Astım bronşiyal) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?
Astım, genetik yatkınlığa bağlı olarak, hava yollarının kronik (uzun süreli veya kalıcı) inflamasyonuyla seyreden, nöbetler şeklinde ortaya çıkan öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ya da göğüs sıkışması şikayetlerinin biri veya bir kaçıyla devam eden yaygın ve genellikle geri dönüşümsüz obstrüksiyonudur.
Kısaca, nöbetler şeklinde görülen, öksürük ve nefes darlığı ile seyreden hava yollarının kronik darlığıdır.
Etyoloji (Nedenleri): Genetik yatkınlık önemlidir. Ebeveynlerden birisi astımlıysa, çocuklarda astım görülme sıcaklığı 3-5 kat artarken, hem anne hem de babada astım varsa çocukta görülme oranı 6-7 kat artar.
Genetik yatkınlığa eşlik eden çevresel faktörler de hastalığın gelişiminde ve ataklarda önemlidir.
Sigara, çeşitli irritan gazlar, polenler, tozlar, akarlar, hayvanlar, fırıncılık, mobilyacılık gibi bazı meslekler, boyalar, katkı maddeleri, 
çeşitli ilaçlar, deterjanlar, bazı pişirme teknikleri astımı tetikleyen faktörlerdir.
Astımlı hastaların aşırı duyarlı hâle gelen hava yolları, normal insanları hiç etkilemeyen ajanlara karşı da çok duyarlıdırlar ve astım krizine girebilirler.
Astımın Belirti ve bulgular:
· Nefes darlığı,
· Kuru öksürük,
· Hırıltılı ve hışırtılı solunum,
· Göğüste sıkışıklık ve baskı hissi,
· Sıklıkla geceleri gelen, sabaha karşı ve uykudan uyandıran inatçı öksürük tipidir.
Tanı: İyi bir anamnez tanıda çok önemlidir.
· Yukarıda sayılan bulguların sık sık tekrar etmesi,
· Bu şikayetlerin ilaçla ya da kendiliğinden geçmesi,
· Nöbetler olmadığında sağlıklı dönemler geçirilmesi,
· Soğuk algınlığından sonra 3 hafta süren öksürük,
· Ailede astım hikâyesi,
· Mevsimlere göre artma ya da azalma dönemlerinin olması,
Tüm bunlar, ilk bakışta astım tanısı koydurur. Anamneze ilave olarak;
· Akciğer grafileri,
· Balgam incelemeleri,
· Alerjik testler,
· Astımda solunum fonksiyon testlerinin verdiği sonuçlar ayırt edici olmaktadır.
Astımın Tedavisi: Astım tedavisinde en önemli ve birinci adım, hastanın hastalığı ile ilgili eğitimidir.
Hasta hastalığının kronik olduğunu, nedenlerini bilmelidir. Kullandığı ilaçların özelliklerini, nöbetlerin nedenlerini ve arttıran faktörleri, hastalığın gidişine göre ilaç ayarlaması yapmayı, PEF metre kullanımını bilmelidir.
İkinci aşama; hastaya kullanılacak ilaçların ayarlanmasıdır. Bazı ilaçlar, hastalarda sistemik yan etkilere neden olur. Bunlar, yakından izlenmeli ve en uygun ilaçlar seçilmelidir. İlaç tedavisinin iki amacı vardır.
· Kontrol edici ve koruyucu ilaçlar.
· Rahatlatıcı, bronkodilatör ( solunum yollarını açıcı ilaçlar grubu) ilaçlar.
Kontrol edici ve koruyu olarak, steroitler kullanılır. Sistemik steroitler, astım ataklarında hayat kurtarıcıdır. Ancak yan etkileri nedeniyle uzun süre kullanılamazlar. Bunun yerine inhale steroitler kullanılmaktadır. İnhale steroitler uzun süre kullanılır, yeterli kontrol sağlandıktan sonra aşamalı olarak doz düşürülür ve idame doz kullanılır. İnhale steroitler, direnkt bronş mukozasına etkilidir, ataklarda etkili değildir.
Bu ilaçlar özellikle oroforengial (yutağın bir bölümü) kandidiazise neden olur. Bu neden inhalasyondan sonra ağız, su ile çalkalanmalı, gargara yapılmalıdır.
Rahatlatıcı ve bronkodilatörler, metilksantinler bronkodilatasyonu sağlarlar, ancak ciddi yan etkileri nedeniyle hastalar kullanımı bırakabilmektedirler.
Betamimetikler, bronkodilatasyonu sağlarlar.
Antikolinerjikler, mükoz bez sekresyonunu inhibe (baskılayarak) ederek sekresyonu azaltırlar. Ataklarda oldukça etkilidirler.
Bu tedaviler dışında basamak tedavi uygulanır. Bu tedavide amaç, hastalığın ağırlığına göre ilaç doz ve çeşidinin ayarlanmasıdır.
Hastalar durumlarına göre, ataklar dışında 6 ayda bir kontrole çağrılırlar.
Ataklar O2 tedavisi, kısa etkili betamimetikler ve sistemik steroitler kullanılır. Gebelerde astım tedavi edilemez ve kontrol altında tutulmazsa, düşük ağırlıklı doğumlar perinatal mortalite hızı artar. Bu nedenle gebeler, kısa etkili betamimetikler ve inhale steroitler kullanabilirler. Bunlar, değişik hastalıklara yol açmazlar.
Astım hastaları zor nefes alıp veren hastalardır. Hastanede tedavi gerektiren durumlarla karşılaşabilirler. Bu yüzden tedbirli olmak şarttır.
Yorum Yok