Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) tarafından kurulan Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi (SAHU) Çalışma Grubu ilk raporunu yayınladı. Rapora göre, Aile Hekimliği uzman sayısı artmıyor. Raporda, “SAHU uygulaması ülkemizdeki Aile Sağlığı Merkezlerinde uzman aile hekimi sayısını artırmak için başlatıldı ancak 10 yıl geçmesine rağmen, 2021 bakanlık verilerine göre mevcuttaki 25 bin 611 aile hekiminin sadece 2 bin 609’u yani yüzde 10,1’i uzman hekim” ifadelerine yer verildi. AHEF’in SAHU raporunda verilen bilgiye göre; SAHU asistanlarının gelirleri yüzde 30 ile yüzde 50 arasında düşüyor ve aile hekimliği uzman sayısı azalıyor. Çünkü genç hekimler mevcut yaşam koşullarında ne rotasyon süresinin uzunluğuna ne de düşük gelire direnebiliyor.
Aile hekimlerinin gelirlerinde düşüş
Raporda öne çıkanlar dikkat çekici boyutta çünkü gerekli önlemler alınmazsa aile hekimliği sistemi yavaş yavaş eriyecek ve yok olacak. Bunun en iyi göstergesi olarak da Aile Sağlığı Merkezlerinde uzman hekim sayısını artırmak için uygulamaya alınan SAHU’nun olumlu sonuç vermemesi oldu. AHEF’in SAHU Çalışma Grubu Raporu’na göre; SAHU asistanları TUS’a girerek sıralamada başarılı olup asistan oluyor ancak TUS’u kazanan diğer tüm branşların geliri artarken aile hekimlerinin gelirleri, özellikle de rotasyonlarda, yüzde 50’ye yakın düşüş yaşıyor.
AHEF Başkanı Dr. Türkü Yağmur Nehir konuya ilişkin, “SAHU asistanları 6 yıllık eğitimin 18 ayını çeşitli branşlarda rotasyonda geçiriyor. Ancak rotasyon boyunca gelirlerinde tam altı kalemde kesinti oluyor. Maaşa esas ödemenin yüzde 30’u, teşviğin tamamı, mobil hizmet ödemesinin tamamı, sosyo-ekonomik gelişmişlik tazminatının yüzde 50’si direk kesiliyor. Ek olarak, pozitif performans yapamadıkları için tarama takip katsayısı düşüyor ve buna bağlı olarak da gelirleri düşüyor. Üzerine bir de kayıtlı nüfus sayıları düştüğü için gelirleri düşüyor. Mevcut ekonomik şartlarda Aile Hekimlerinin ayakta kalabilmeleri çok zorlaştı. Dolayısıyla sayıları da gün geçtikçe azalıyor” açıklamalarında bulundu.
“SAHU asistanlarının aylık geliri kamu işçisi maaşının altında kalıyor”
Dr. Nehir’in saydığı nedenlerle, Aile Sağlık Merkezi’ne yeni adım atan bir aile hekiminin toplam gelirleri rotasyonda yüzde 30 ila 50 arasında kayıp yaşıyor. Bir diğer hesaplamayla maaşında 30 bin TL’ye yakın düşüş oluyor. Dr. Nehir, “Ayrıca tüm bu kesintilerin yanında birlikte çalışıp aynı işi yaptıkları diğer asistanlar hastaneden teşvik alırken SAHU asistanları 1 TL bile teşvik alamıyorlar” dedi.
Dr. Nehir, konuya ilişkin şunları söyledi: “Herhangi bir pratisyen hekim TUS’u kazanıp asistan olunca maaşı aynı kalıp taban ödemesi artarken, SAHU asistanlarının aylık geliri en düşük memur maaşından biraz fazla, kamu işçisi maaşının ise altında kalıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ‘asistan hekim gelirlerini pratisyen hekim ile uzman hekim arasında konumlandıracağız’ sözünü hatırlatmak isteriz. Bakanımızın bu sözüne baktığımızda aslında tam tersi bir durum görülüyor. Asistanlar rotasyonda pratisyen aile hekiminin neredeyse yarısı kadar kazanıyor.”
Dünyadaki en uzun tıp eğitimi
AHEF SAHU Çalışma Grubu raporunda, eğitim süresinin uzunluğuna da değinilerek 6 yıllık eğitimin hem dünyadaki en uzun aile hekimliği uzmanlık eğitimi hem de ülkemizdeki tüm branşlar içinde en uzun uzmanlık eğitimi olduğu belirtiliyor. Öyle ki beyin cerrahi, plastik cerrahi, genel cerrahi, pediatri gibi branşlardan dahi daha uzun olduğuna dikkat çekiliyor.
Ülkemizde AHU asistanlık eğitimi 3 yıl iken SAHU asistanlarının eğitiminin 6 yıl olduğunu belşrten Dr. Nehir, “Sistem ilk kurulu AHU asistanlık eğitimi ayda 16 saat SAHU’lar ise 8 saat eğitim aldığı için 3 yılın 2 katı 6 yıl olsun ve teorik eğitimleri eşit olsun diye düşünülmüş. Ancak 18 aylık rotasyonda AHU ve SAHU asistanlarının eşit teorik derse girdikleri gözden kaçırılmış. SAHU’lar 36 ay eğitim almalı ve toplam eğitim süresi 54 ay yani en fazla 4 buçuk yıl olmalı” dedi.
Raporda anlatılan sorunlar nedeniyle; geçmiş yıllarda SAHU kontenjanlarının önemli kısmının boş kaldığı, 2019-2022 yılları boyunca bu uygulamaya asistan alınmamasına rağmen 2023 Eylül TUS’una yaklaşık 23 bin pratisyen aile hekiminden sadece 712 kişinin asistanlık için başvurduğu ve çok sayıda SAHU asistanının istifa ederek eğitimini yarıda bıraktığı belirtildi. Rapora göre, önümüzdeki yıllarda da kadroların önemli bir kısmının boş kalacağı öngörülüyor.
Yetkililerden çözüm bekleniyor
Dr. Nehir, şu ifadelerde bulundu: “SAHU uygulaması ülkemizdeki ASM’lerde uzman aile hekimi sayısını artırmak için başlatıldı ama 10 yıl geçmesine rağmen 2021 bakanlık verilerine göre, mevcuttaki 25 bin 611 aile hekiminin sadece 2 bin 609’u yani yüzde 10,1’i uzman hekim. Hem Aile Hekimliği uzmanlarının bir türlü çözülmeyen problemleri hem SAHU asistan eğitiminin problemleri nedeniyle artan bunca kadroya rağmen bakanlığın bu hedefine orta vadede ulaşılamayacak gibi görünüyor. Bu rakamlar bakanlığın daha nitelikli birinci basamak sağlık hizmeti için hedeflenen aile hekimliği uzmanı sayısını artırma hedefinden vaz mı geçti acaba sorusunu da akıllara getiriyor.”
Raporda; 2014 yılında başlanan SAHU asistanlığı eğitiminde geçen 10 yılda bir kere dahi iyileştirme ve değişiklik yapılmamış olması, eğitim aldığı için maaşları kesilen tek meslek grubu olmaları, dünyadaki en uzun Aile hekimliği uzmanlık eğitimi olması, ülkemizdeki en uzun asistanlık eğitimi olması ve 22 sayfalık raporda yer verilen diğer nedenlerle Sağlık Bakanlığı’nın aile hekimliği uzmanı sayısını artırma hedefinin çok gerisinde kaldığı belirtiliyor ve yetkililerden çözümler beklendiği vurgulanıyor.
Yorum Yok