Merhabalar bugün ki yazımızda sizlerle Hiponatremi ( Sodyum eksikliği ) nedenlerini, sodyum eksikliğinin ne gibi klinik bulgulara neden olduğunu ve Sodyum eksikliğinin nasıl tedavi edilediği üzerine konuşacağız. Öncelikle hiponatreminin tanımını yaparak başlayalım. Hiponatremi ( Sodyum Eksikliği ): Serum da bulunan sodyum konsantrasyonun 135 Meq/L ‘nin altına düşmesi ile oluşan elektrolik bozukluğudur. Hiponatremi genellikle vücudun su dengesinde oluşan bozukluğu sonucu ortaya çıkar. Sodyum eksikliği denilen durumda vücut içerisinde normalde belirli bir miktarda bulunması gereken sıvı ve elektrolit ( Sodyum, potasyum vs. ) düzeni bozulmuştur.
Hiponatremi Neden Oluşur ? Sodyum eksikliğinin nedeni nelerdir ?
Hiponatremi yani sodyum eksikliğinin bir çok sebebi vardır, bu sebepleri sizlerle beraber sıralayalım:
1-) Hasta da aşırı sıvı alım hikayesi.
2-) Alınan ilaçlar ( idrar söktürücü vs. gibi ).
3-) Psikiyatrik bir su alım hikayesi. ( Bazı hastalarda psikolojik olarak çok su içme hikayesi olur buda hastanın hiponatremiye girmesine neden olabilir ).
4-) Kusma, İshal gibi durumlar. ( Bu durum da vücuttaki elektrolitlerin kaybı nedenli sodyum eksikliği görülebilir. ) .
5-) Kalp, karaciğer ve böbrek hastalıkları.
6-) Hipotiroidi.
7-) Hipofiz bezin de meydana gelebilecek bozukluklar.
En çok bilinen hiponatremi nedenleri bunlardır. Peki hiponatremi ( sodyum eksikliği ) olduğu zaman klinik görünüme nasıl yansır ?
Hiponatremik ( sodyum eksikliği ) olan hastada ön plada sinir sisteminin ilgilendiren bölümler tutulur. Hastada laterji ( uyuklama hali ) , oryantasyon bozukluğu ( yer, mekan, kişiyi hatırlayamama veya zor hatırlama ) . Kaslara giren kramp tarzında ağrılar, tendonlardan alınan reflekslerde azalma tablonun daha da ilerlediği durumlarda konvülsiyonlar ( bayılmalar ) ve çok ilerlediği durum da koma hali görülebilir.
Hiponatremisi ( Sodyum Eksikliği ) olan hastaya nasıl yaklaşılmalı ? Hiponatremi Tedavisi ?
Tedavinin belirlenmesinde 2 faktör çok önemlidir.
1 -) Ne zamandan beri hastada yukarıda belirttiğimiz semptomlar var ?
2-) Bu semptomlar ne zamandan beri sürüyor ?
Buna göre tedavi şemamız 2 ye ayrılır.
Akut Hiponatremi Tedavisi: Hiponatremi ( Sodyum Eksikliğinin ) 48-72 saatten daha kısa süre fr geliştiği olgularda, akut hiponatremiden bahsedilir. Akut hiponatremiler çoğu kez belirtileri klinik olarak gözlemlenen durumlardır. Özellikle hipotonik ( %0.45 ) serum sıvı tedavisi alan hastalarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Akut hiponatremide serum sodyum konsantrasyonun hemen ve acilen yükseltilmemesi gerekmektedir. Serum sodyum konsantrasyonu 120 mEq/L ‘ye çıkana kadar saatte 2 mmol/L artırılması hedeflenmelidir. Bu tedavide ana amaç hastanın ilk sodyum değerine hızlıca ulaşmak değil hastanın sodyumunu güvenilir değer olarak kayıt edilen 120 mEq/L ‘nin üzerine çıkarmaktır.
Bu tedavide kullanılmaı gerek sıvı Hipertonik ( %3 ) Sodyum klorür solüsyonudur. Hastanın sodyum miktarını saatte 2mmol/L yükseltecek şekilde infüze edilmelidir. Hastanın sıvı alımı kısıtlanmalı ( hipovolemik hiponatremi hariç ) ve gerekirse, idrar söktürücü olarak furosemid infüzyonu yapılabilir. Elektrolitler sık sık gözden geçirilmeli ve izlenmelidir.
Ne Kadar Sodyum Vereceğiz ? Formülü nedir ?
Litrede ki sodyum açığı X Toplam Vücut Suyu ( Erkeklerin Vücut Ağırlığı %60, Kadınların %50’si ) şeklinde hesaplanır. %3 ‘lük sodyum klorür ( 513 mEq/L konsantrasyonun da sodyum içermektedir ) .
Kronik Hiponatremi Tedavisi: Saatte 1-1.5 mEq/L ‘yi geçmeyecek şekilde yavaşça azalan sodyum seviyesi yerine konmalıdır.
Hipovolemik Hiponatremi: Öncelikle sıvı replasmanıo yapılmalıdır. Bunun için kullanılması gerek uygun solüsyon %0.9 ‘luk Sodyum klorür sıvısıdır.
Hipervolemik Hiponatremi: Su ve Sodyum alımı kısıtlanmalıdır. Tedavisi zordu ve prognoz pek iç açıcı değildir.
Eğer Sodyum birden yükseltilirse ne olur ? Hiponatremi Tedavisinin komplikasyonları nelerdir ?
Santral pontin demiyalizasyonu ( Ozmatik Demiyalizasyon ) denilen durum ortaya çıkar. Bu durumda beyin de bulunan sinir hücreleri demiyalizasyona uğrar ve buna bağlı kalıcı beyin sekelleri gelişebilir dikkatli olunmalıdır. Özellikle alkolikler bu komplikasyon açısısından dikkatli tedavi edilmelidir.
Her ne durum olursa olsun hiponatreminin altında yatacak kronik hastalıklar yönünden hasta mutlaka araştırılmalıdır.
Saygılarımla…
İnt. Dr. Ahmet Bahadır UÇAR
Sağlıklı ve Mutlu Bir yaşam dileğiyle…
Yorum Yok