Öksürük Nedir? Belirti ve Tedavisi Nasıldır?

Öksürük, akciğerlerde bulunan havanın basınçlı ve gürültülü bir şekilde dışarıya atılmasıdır. Genellikle tüm tüm toraks(göğüs) hastalıklarında daha çok üst solunum yollarının ve akciğer hastalıklarında görülür, plevra hastalıklarındaysa az görülen bir bulgudur.

Öksürük refleksi, solunum sisteminin en önemli savunma mekanizmasıdır. Fonksiyonu, akciğerlerdeki havayı basınçla birlikte dışarıya verirken solunum yollarını temizlemektir.

Öksürüğü başlatan uyarı noktaları (reseptörler) burun boşluğunda, dış kulak yolunda, larenkste, trakeada ve bifürkasyon çevresinde yer alırlar. Öksürük merkezi medulla oblongata (omurilik soğanı) da yer alır.

Öksürük nedenleri :

• Akut ve kronik bronşit,
• Pnömoniler,
• Bronşektazi,
• Tüberküloz,
• Akciğer kanserleri,
• Mediasten tümörleri,
• Sol kalp yetmezliği,
• Pulmoner emboli,
• Aort anevrizması,
• Nezle, grip, alerjik rinit ve sinüzite bağlı post nazal akıntı (burun akıntısı)
• Gastro özefageal reflü,
• Plevra hastalıkları,
• Boğmaca,
• İrritan gazlar ve yabancı cisim aspirasyonu,
• Öksürük akut gelişebildiği gibi kronikleşebilir de.

Akut öksürük: Viral enfeksiyonlar, irrite edici gazlar ve tozlara bağlı olarak gelişir.

Kronik öksürük: Öksürük 21 günden fazla devam ederse kronik öksürükten söz edilir. Kronik öksürükte öksürük nedeni, genellikle enfeksiyon sonrası gelişen bronşial astıma, inflamasyon, post nazal akıntı ya da gastroözefageal reflüdür.

Öksürük tipleri

Kuru öksürük: Non prodaktif öksürük de denir. Öksürükle birlikte balgam yoksa kuru öksürük olarak değerlendirilir.

• Akut üst solunum yolu enfeksiyonlarında,
• Sol kalp yetmezliğinde,
• Anksiyete (stresli durum) ile ortaya çıkan psikojenik öksürük,
• Plevra ve mediasten irritasyonlarında görülür.

Balgamlı öksürük: Yaş öksürük ya da prodaktif öksürük de denmektedir. Öksürükle birlikte balgam da çıkarılıyorsa prodaktif öksürük olarak değerlendirilir. Solunum yollarında ve akciğerde sekresyonun arttığı durumlarda görülür.

ÖKSÜRÜĞÜN ÖZELLİKLERİ

Paroksistik öksürük, gece ya da gündüz fark etmez, nöbetler şeklinde görülen öksürük tipidir. Genellikle kuru öksürük olarak meydana gelir. Daha çok solunum yollarına yabancı cisim kaçtığında, bronşial astımda ve sol kalp yetmezliği sonucu gelişen akciğer ödeminde görülür.

Yatar pozisyonda artan öksürük, yatma pozisyonundayken çeşitli faktörlerin trakea ve bronşlara bası yapması sonucu oluşan öksürük şeklidir. Bu faktörler, bronşial astıma, özefageal reflü, medastinal kist ve tümörler, diyafragma hernileri (fıtık) olabilirler.

Sabah öksürüğü, gece boyunca üst solunum yollarından gelen sekresyonlar (salgı), alt solunum yollarında birikir. Bu da sabah öksürüklerine neden olur, şiddetlidir ve nöbet gibi görülür. Özellikle sigara içenlerde ve maksiler sinüzitlerde, bronşektazilerde bunların haricinde kirli ve soğuk hava ile karşılaşıldığında da sabah öksürüğü görülür.

Öksürükte tedavi ve bakım:

• Öksürük kuru ise balgam çıkarılmıyorsa, öksürük kesilebilir. Bunun için öksürük merkezini baskılayıcı kodeinli ilaçlar verilebilir, bu ilaçların solunum merkezine bir zararı olmaz.
• Öksürükte en önemli uyaran, balgamdır. Balgamlı öksürüklerde, öksürük kesiciler kullanılmaz.
• Balgamın yumuşaması için hastanın bol sıvı alması sağlanır ve hastaya buhar verilir.
• Balgam söktürücüler (ekspektoranlar) kullanılarak balgamın atılması sağlanır.
• Bronşlardaki spazm, hastanın balgam çıkarmasını engelliyorsa, spazm çözücü aminofilin verilerek bronşlar genişletilebilir.
• Postüral drenaj yaptırılarak hastanın öksürmesi sağlanır. Uygun pozisyon verilerek akciğerlerdeki sekresyonun drenajının sağlanması işlemidir. Pozisyon sekresyonun yoğun olduğu bölgeye göre değişir. Tedavide etkili bir yöntemdir, tek başına ya da ilaç tedavisi ile birlikte uygulanabilir. Pozisyon verildikten sonra sekresyonun yoğun olduğu bölgeye hafif hafif vurulur.
• Hastanın derin nefes alması sağlanır. Derin nefes alma ile etkili solunum olur ve daha geniş alan solunuma katılmış olur. Bu da sekresyonun hareket etmesi için gereklidir.

Öksürük bazı hastalıkların belirtisi de olabilir. Yani herhangi bir enfeksiyona dayalı olmayabilir. Bu yüzden dikkat edilmesi gerek bir durumdur.

Etiketler

Yorum Yok