Bağışıklama ve Aşı Hakkında Bilgiler

Bağışıklama ve Aşı Hakkında Bilgiler

Birçok insan hayatlarını kendi ölümlerinin kesinliğini reddederek yaşar. Belki de “1 koruma,1 pound tedaviye değerdir” atasözünün günlük davranışlarda az etkisinin olması bu durumu açıklaya­bilir. Her ne kadar bu işlem gençleri korumak içinse de ebeveynler (gelişmiş olan ülkelerdeki) çocukların ölüm riskini ve çocuk ölüm­lerinin ciddiyetini kabullenmeyi reddedebilmektedirler. Her iki du­rumda da ebeveynlerin hepsi çoğunlukla var olan en iyi koruma ted­birlerini arayıp bulma ve istemede başarısızdırlar. Birincisinde ka­mu tarafından emredilmedikçe, ya da diğerinde iyi niyetli organi­zasyonlar ve devlet tarafından temin edilmedikçe ulusal aşılama değişmeyen ulaşılmaz bir hedef olarak kalmıştır. Görülüyor ki zor­lama ve iyi niyet bağışıklamanın iki önemli parçasıdır.

Gene de rutin sağlık hizmetlerine aşılama çalışmalarının katıl­ması (hastalıktan primer korunmanın önemli kısmı) ilgililere mev­cut hastalık oranlan ve 20.yüzyılın ilk yansında ABD’deki ölümle­rinin üzerinde kontrol sağlamıştır. Bugün toplum için bulaşıcı has­larla, difteri/tetanoz/boğmaca (DTP) aşısı 29 $, kızamık/kabakulak/kızamıkçık (MMR) aşısı 21$, suçiçeği aşısı 5$ ve influenza tip b aşısı 2 $’ı kurtarmaktadır. Şu anda ABD’de 50’den fazla biyolojik ürün lisanslıdır ve gençlerin rutin aşılanmasında difteri/tetanoz/boğmaca aşısı,, MMR, H.influenzae tip B (Hib) aşısı, hepatit B virüsü (HBV) aşısı ve suçiçeği aşısı olmak üzere 6 aşı (12 antijen) kullanılmaktadır. Erkeklerde rutin kullanım için 5 aşı hazırlanmıştır: Tetanoz/difteri (Td) toksoidi (erişkin kullanımı için adsorbe edilmiş), HBV aşısı, influenza virüs aşısı ve suçiçeği aşısı. Bazı preparatlar, özel kullanım aşıları olarak tasarlanmıştır (örneğin: seyahat edenler için hepatit A aşısı). Ne yazık ki, dünya popülasyonunun geniş bir kısmım etkileyen bazı patojenler(hastalık yapan canlı organizmalar) için aşı bulmak zordur ve gelecek için bir ümit ola­rak kalmışım

Tanımlar

Aşılama ve bağışıklama, genellikle birbirleri ye­rine kullanılabilen terimlerdir. Gene de ilki sadece aşı yapılmasını diğeri aktif veya pasif bağışıklık sağlamayı yada arttırmayı tarif etmektedir. Şöyle ki, aşılama bağışıklamayı garanti etmemektedir. Aktif immunizasyon uygun formlarda antijenlerin verilmesi ile savunma sistemini indüklemeyi ifade ederken pasif immunizasyon dışarıdan uygulanmak üzere üretilmiş bağışıklama maddelerinin alımı ile geçici olarak koruma sağlamayı belirtir. Bağışıklayıcı ajanlar insan ve hayvan vericilerinden elde edilen aşı ve antikor içeren immunglobulin preparatlarıdır.

BAĞIŞIKLAMA PRENSİPLERİ

Yapay bağışıklık arttırma, doğanın iki iyi test edilmiş kuralını yakinen takip eder. Birincisi, aktif immunizasyonun  ilk izleri Thucydides’in Atina’daki veba sal­gınında yaşamayı başarıp aynı hastalığın daha sonraki salgınların­dan etkilenmemiş olanların varlığının kaydına kadar uzanır. İkinci­si, pasif immunizasyon da doğal bir durumdur ve daha hayatın ilk aylarında bazı hastalıklara karşı koruma oluşumu vç maternal an­tikorların transplasenuıl geçişle fetüse aktarımı ile örneklendirilebilir. İkisini bir arada kullanmak tamamlayıcı bir etki de gösterebilir (HBV aşısı ile hepatit B immun globulinin beraber kullanımı) ya da bağışıklığın oluşumuna karışabilir (immun globulin verilmesinden sonraki 6 haftada kızamık aşısı yapılması).

UYGULAMA YOLU

Uygulama yolu, kısmen aşı yanıtının hı­zı ve doğasının belirler. Aşılar oral, intranazal, intradermal, subku- tan ya da intramuskuler olarak uygulanabilir. Parentcral verilen aşı­lar, mukozal sekretuvar IgA’yı uyaramaz ve mukozal immunizas­yonda iyi sistemik cevap veremez. Aşılar, bağışıklık ve güvenliği sağlamak için lisans ile uygulanmalıdır. Örneğin, HBV aşısının deltoid kas yerine gluteal kas içine yapılması yeterli immun yanıt oluşturmazken. DTP aşısının intramuskuler yerine subkutan veril­mesi yan etki riskini artırır.

YAŞ

Yaş, aşı cevabını etkilediğinden aşı şemaları klinik çalış­malarla ampirik olarak belirlenen yaşa bağlı cevaplar temeline da­yanır. Maternal antikorların yüksek düzeyde olması ve/veya yaşa­mın erken aylarında bağışıklık sisteminin gelişmemiş olması bazı aşılara (örneğin kızamık ya da Hib polisakkariti ama HBV değil) Olan başlangıç immun yanıtı bozar. Yaşlılarda bağışıklık sisteminin do­ğal azalması nedeniyle aşı cevabı da azalmıştır. Dolayısıyla istenen cevabı elde etmek için daha büyük miktarlarda antijene ihtiyaç var­dır.

Terim Tanımı
Aşı Bağışıklığı arttırmak ve hastalığı engellemek için olası konağa verilen ölü mikroorganiz­ma ya da bunların antijenik kısımlarının süspansiyo­nu
Toksoid Toksik olmayan fakat antitoksin oluşumunu uyarıcı kapasiteye sahip modifiye bakteriyel toksin
İmmün Globulin Büyük bir plazma havuzunun soğuk etanol fraksiyonu sonucu insan kanından elde edilen antikor içeren solüsyolarla ve öncelikli olarak bağışıklık sistemi baskılanmış insanlarda bağışıklık sağlamak için kullanılır;
Antitoksin Özgün antijenle uyarım sonrası hayvan serumlarından elde edilen antikorlardır.

 

Aşırı Duyarlılık Reaksiyonlar

Antikor üretiminden bağım­sız, aşılama ile bağışıklık sisteminin uyarılmasında özellikle aşırı duyarlılık reaksiyonları gibi umulmayan cevaplar oluşabilir. Geç­mişte ölü kızamık aşısının kullanımı sonrası bazı çocuklarda atipik kızamık sendromu oluşmasıyla sonuçlanan inkomplet humoral im­munité ve hücresel aşın duyarlılık meydana gelmiştir; bu tip aşı uzun süredir kullanımda değildir.

TOPLUM BAĞIŞIKLIĞI

Enfeksiyöz bir ajanın toplumda yayılımım durdurmak için her kişiyi bağışıklamak gerekli değildir. Kişiden kişiye geçişe bağımlı olan organizmalar için, toplumda be­lirlenmiş bir bağışıklık prevalansı vardır ki, bunun üzerinde orga­nizmanın ortalıkta dolaşımı ve yeni duyarlı konaklar bulması zor­laşır. Bu prevalansa “toplum bağışıklığı” denir. Eğer bu işe yararsa, immunizasyonun amaçları toplumdaki her kişinin aşılanmasından risk altında olan özel en az yüzdedeki kişilerin aşılanmasına dönüş­türülür. Ama bağışıklama kapasitesi başarısız olursa (ör. Eski Sovyetler Birliğinin yeni bağımsız devletlerindeki difteri) ya da yeter­li yüzdedeki bireyler aşılanmayı reddederse (ör. 1970’lerde İngilte­re ve Japonya’da boğmaca aşısının ender ama ciddi yan etkilerin­den hastalığın kendisinden çok korkulması) toplum bağışıklığı aza­labilir. Her iki durumda da, toplum bağışıklığının kaybı organizma­nın yeniden ortamda dolaşmasına ve geniş salgınlar şeklinde enfek­siyona duyarlılığın artmasına neden olacaktır.

AŞILARIN UYGULANMASI Aşı uygulaması yapan sağlık çalışanları, bulaşıcı hastalık riskini azaltmak için aşılamalar arasın­da el yıkamak gibi tedbirlere önem vermelidir. Sağlık çalışanları hepatit B, kızamık, kızamıkçık, influenza ve suçiçeğine karşı aşı­lanmalıdır. Üretici tarafından onaylanan özel bir kullanım olmadık­ça aynı enjektörde farklı aşılar karıştırılmamalıdır. İğne batması ya da tekrar kullanımını önlemek için tek kullanımlık iğne ve şırınga­ları belirli delinmeyen kutulara bırakılmalıdır.

Aşılama şemalarına yeni kişisel, enjekte edilebilir aşıların ek­lenmesiyle tek bir klinik vizitle 4 enjeksiyona kadar uygulanabil­mektedir. Kombine aşıların bulunması ve kullanımı bu düşünceleri azaltmıştır. Çoklu enjeksiyon gerekse bile her vizitte bütün endike aşıların uygulanması için her türlü çaba gösterilmelidir.

Aşı Üretimi

Aşı üretiminde başka bir sorun da geçen on yılda umulmadık bir şekilde meydana çıkmıştır. Aşı üretimindeki yüksek maliyet ve başka ürünlerin daha kazançlı görünmesi gibi bazı nedenlerden do­layı ABD’deki aşı üreticilerinin sayısı azalmış ve bazı temel çocuk­luk aşılarının fiyatları artmıştır. Bu önemli biyolojik maddelerin ulusal kullanımda gelecekteki varlıkları konusunda sorunlar bulun­maktadır. Dahası özel sektörün ilaç sanayisinde aşı kullanımı üze­rinde pahalı kararlan vardır. Bu durum kişilere aşı temininde top­lumun katılımının artışı için bir başlangıç olup, endüstriyel fiyat anlaşmaları ve aşı ihtiyacını karşılamayla birlikte fiyat bir sorun­dur.

RUTİN KULLANIMDAKİ AŞILAR Bebekler ve Çocuklar Bebekler ve çocuklar için uygulanmakta tavsiye edilen rutin kulla­nımdaki asılar ve şemalar sırasıyla Amerika Birleşik Devletlerinde özel bir kontrendikasyon olmadıkça bütün çocuklar için şimdiki rutin, poliovirils, MMR, Hib, HBV ve suçiçeği aşılandır. Yüksek oranda hepatit A ile karşılaşmak için özel bir riski olan gruplara ya da yüksek endemik ülkelere seyahat edilecekse hepatit A aşısı halihazırda tavsi­ye edilir.

Bazı Aşılar Hakkında Bilgiler -2003

Hastalık ve Aşı Uygulama Başlangıcı Yıllık Ölüm Oranı Yarar
Difteri 1923 155.885 99.99
Boğmaca 1926 140,271 95,7
Tetanoz 1927 1021 97,4
Kızamık 1963 400,282 99,99
Kabakulak 1967 100,209 99,6

 


facebook-paylas

Etiketler

1 Yorum

  1. kullanıcı24 dedi ki:

    Çok teşekkürler. Yazıdan çok yararlandım.. Bu arada BEBEK ÇOK TATLI !!!!





Tibbiyardim.com Site İçi Arama:

Ana Sayfa

Anasayfa Anasayfa için tıklayınız !

Reklam